Het kan weer.
Thuiskomen na een lange en bevredigende werkdag, in de zetel ploffen, het geluid van je huisgenoten uitfaden tot het klinkt als de branding van de zee, en voelen hoe je hier – op deze plek, op dit moment – thuis hoort.
Dit klinkt misschien niet als het hippe utopia van extreme zelfstandigheid en zelfredzaamheid – iedereen ondernemer van het eigen leven! wees geen schaap! – maar de nood om erbij te horen is een van onze meest fundamentele drijfveren. We kunnen nu eenmaal niet overleven zonder de anderen. Alleen – uitgesloten en eenzaam – staan we onder onhoudbare druk.
Organisaties weten dit maar al te goed. In ruil voor trouw en commitment bieden ze een warm nestgevoel, een great place to work, waarin je je volop kan ontwikkelen en in autonomie de samen afgesproken doelen bereiken. De agile organisatievorm, met zelfsturende teams (squads) en een doorgedreven, al dan niet echt gemeende delegatie van beslissingsbevoegdheid naar het laagste niveau, maakt daar vaak deel van uit.
Het heeft iets middeleeuws, heel die agile beweging. Kleine, autonome gemeenschappen, die samen in een soort feodale lappendeken de totale organisatie uitmaken. Voor wie deel uitmaakt van de kern van zo’n gemeenschap – in economische termen: wie rechtstreeks bijdraagt aan het primaire proces – en er zich aanvaard en gewaardeerd voelt is dat vaak prima. Weg vervreemding, weg het gevoel niet meer te zijn dan een nummer.
Maar wat met al die anderen? De specialisten, ondersteuners, partners? Die ene HR-medewerker, de communicatiespecialist, de IT architect, …
Zij hobbelen vaak van squad naar squad, maken van geen enkel team echt deel uit, en hebben meer dan vroeger last om hun autoriteit te laten gelden – de squads zijn toch autonoom?
In mijn coachingpraktijk zie ik ze vaak: eenzame specialisten die zich door agile of de innovatieve arbeidsorganisatie nutteloos en ondergewaardeerd voelen, die smeken om aandacht en een plek in een (h)echt team.
De agile metaforen bieden een uitweg: er zijn chapters en guilds, expertisegroepen waarin deze eenzame specialisten een thuis kunnen vinden. Tenminste, als dat huis ook wordt ingericht. Verblind door de agile ideologie veronderstelt men vaak ook dat deze guilds zich wel vanzelf zullen organiseren, wanneer de nood eraan echt hoog is.
Maar dat is niet zo. Specialisten en experten leven in een andere wereld, die van macht en invloed, de wereld van Machiavelli, wanneer hij observeert dat ‘All free governments have two principal ends—one of which is to preserve their liberties and the other to enlarge their dominions.’ Daar laveren ze tussen, gevangen in een dubbele en soms tegenstrijdige loyaliteit: zich integreren in de teams die ze dienen, of de eigen expertise respecteren.
Onlangs sprak ik voor een gezelschap van IT Architecten over deze organisatorische knoop, waarna ING uit de doeken deed hoe zij dit hebben georganiseerd. Indrukwekkend, en met veel succes.
U kan hun (en eerst mijn) verhaal hierover helemaal gratis bekijken, met dank aan XPlus, de organisator van het event. Niet alleen inspirerend voor IT architecten, maar ook voor iedereen die worstelt met hoe partners, ondersteuners en andere vreemde vogels een warm nest te geven.
Dirk Van Boxem 