Schistostega pennata

Ik ben er niet bepaald trots op, maar over de natuur weet ik zo goed als niets. De planten en de dieren die ik argeloos en onoplettend voorbij loop, ik heb geen idee hoe ze heten, hoe ze leven, laat staan op welke manier mijn levensstijl ze het moeilijk of makkelijk maakt.

Antropocentrisch ben ik in theorie niet meer – de vraag hoe dieren en planten mij kunnen helpen komt niet bij me op. Ik geloof oprecht dat wij mensen deel uit maken van de natuur, en er niet buiten of boven staan. En toch.

Het volstaat dat ik op een zonnige nazomerdag het gras in de tuin maai, en eindelijk onder ogen zie dat het gevecht tegen droogte, klavers en mos definitief verloren is, en daar ga ik weer. Dat mos moet weg. Ik wil groen, mals gras. Ik wil kwaliteit. Controle. Over elke vierkante centimeter. Hier bepaal ik wat en hoe de dingen gebeuren, welke planten en dieren er thuis horen.

Willen zonder actieplan stelt niets voor. Voelen en denken zijn prima, maar alleen als er ook iets gedaan wordt. Het werkwoord ‘verticuteren’ komt in mijn gedachten, maar wanneer doe ik dat nu weer het best? Is het niet heel veel en zwaar werk? En waar haal ik zo’n machine? Of bel ik beter meteen een tuinaannemer?

Het moet anders. Op zoek naar hulp vlei ik me neer in het pas gemaaide gras, en ga op zoek. Een pagina belooft me Verticuteren van het gazon, alles wat je moet weten | Met duidelijk stappen plan. Leestijd 10 minuten, dat is wel erg lang.

De zon schijnt, de geur van versgemaaid gras dringt zich op, verdooft mijn actiedrang, en stemt me milder. Ook tegenover het mos. Het is ten minste al groen. Ik google weg van het stappen plan naar die versgemaaide geur, bladalcohol heet die, en hij is er enkel omdat het gras in paniek raakt. Maaien is terreur. Het is angst, maar ook een daad van verzet, hij mobiliseert parasitaire wespen die als hulptroepen de vermoedelijke aanvallers stil leggen – insecten, het gras heeft geen besef van mijn grasmaaier.

Wat zit het knap in elkaar, denk ik, die natuur. En schaam me des te meer dat ik er zo weinig van weet, en het dus ook niet zie. Niet eens de tijd neem om er naar te kijken. Straks staat er weer een klant op de stoep. Iemand die, net als ik nu, controle wil. Die niet langer wil dat het leven haar of hem overkomt. Dan leg ik uit dat wat ze zoeken – controle over hun leven, inzichten, de sleutels tot verandering – verborgen ligt in het volle daglicht. Een kwestie van onverdeelde aandacht. Even nergens anders zijn, enkel op deze plek, in dit moment. Geen verleden, geen toekomst. Bij jezelf, de nobelste van alle onbekenden.

Met een beetje hulp – wat vragen en voldoende stilte – lukt dat wel, en worden de omtrekken van een antwoord duidelijk. Een zin die begint met eigenlijk wil ik ... De volgende stap, het wegpellen van het eigen negatieve oordeel, is lastiger. Maar dat mag ik natuurlijk niet willen, want dat kan niet, dat kan ik niet, geld, mijn partner, de mensen in het algemeen – de lijst is eindeloos. Niets is buiten de norm, zeg ik dan, alles is normaal.

Ik verpulver wat gedroogd mos tussen mijn vingers. Is mos minder waard dan gras? Nee, natuurlijk niet, afgezien van de aankoopprijs. Mos is overal, het zijn bijzonder succesvolle organismes, één van de eerste die vanuit de oceanen het land veroverden, en dat grondig deden. Geen ecosysteem zo gek of mossen hebben er hun plek in gevonden. Van de rug van een kever tot in de diepste grotten. Daar woont de schisostega pennata, mos dat erin slaagt om het minste licht te vangen en in zichzelf te reflecteren. Daar leeft het van. Het glinstert in de duisternis, kwetsbaar en uniek. Probeer het niet vast te pakken, want dan gaat het kapot.

Soms verdwalen we zelf in zo’n grot, zien we niet hoe het verder moet. Hebben we nood aan een beetje licht, een beetje oordeelloze aandacht. En wanneer een klant net als schisostega pennata het licht, al is het maar heel even, één moment, vangt, versterkt, en zichzelf daarmee eindelijk serieus neemt, is mijn werk als coach geslaagd.

Betekent dit nu dat ik het mos in de tuin ga laten betijen? Nee, natuurlijk niet. Eén element veranderen helpt niet. Ik zou van het gazon een weide kunnen maken, met gras en bloemen en dieren, of een moestuin, of strakke perkjes – er zijn veel mogelijkheden voor een ecologische tuin.

Maar eerst moet die grasmaaier weer op zijn plek, en trek ik andere kleren aan. Zo dadelijk staat die klant op de stoep.

(Inspiratie voor deze blogpost haalde ik onder andere bij het ronduit fantastische Brainpickings, voor wie verlichting zoekt zonder twijfel een van de meest verrijkende plekken op het internet)