De kracht van een droom

Iedereen die ook maar van verre te maken heeft met de bouwwereld of vastgoed stipt midden maart als onbeschikbaar in zijn agenda aan. Dan vindt namelijk de MIPIM beurs plaats. Ik droom, na een bezoek jaren geleden, ook nog wel eens van de glitter en champagne, en katerse ochtendwandelingen op de Croisette.

Ik was er omdat ik een rol speelde in het project van BNP Paribas Fortis om een nieuwe hoofdzetel te bouwen in Brussel. Dat gebouw maakt nu kans op een MIPIM award voor best building, en terecht.

De principiële beslissing van BNP Paribas Fortis om het oude hoofdkantoor in Brussel te vervangen door nieuwbouw (over het hoe en waarom van deze beslissing, en het project zelf vind je alle info op de erg mooie projectwebsite) zei nog niets over wat er dan wel zou moeten komen.

Het project sleepte al even aan. Al de belanghebbenden (en dat zijn er wel wat wanneer je zo’n ingreep wil doen op een iconische plek in Brussel) stonden een beetje naar elkaar te kijken. De ene met een lastenboek in de handen, de andere met excelsheets, nog een met toepasselijke wetteksten en reglementen, er waren bevragingen en interviews met personeel en management, er waren plannen van aanpak, er lag ontzettend veel materiaal op tafel, en toch wou het niet lukken om snelheid te maken.

Wat er ontbrak, was een gemeenschappelijke droom, een vonk, inspiratie. En dan de discipline om de droom af te bakenen tot een uitgesproken ambitie en ze te vertalen in een plan.

Dromen zijn per definitie vaag en niet erg gearticuleerd. Ze hangen in een wolk boven jou, en af en toe duiken ze op in je hoofd. Tijdens het hardlopen, of net voor je in slaap valt, of op andere momenten dat je ziel aan je controle ontsnapt. Sommigen hebben angst voor de kracht van hun dromen, en terecht – ze kunnen je leven op zijn kop zetten als je ze eenmaal gaat volgen.

Je dromen zitten heel dicht op je persoonlijkheid en je identiteit. De kern van je bestaan. Bij organisaties vatten we die dromende kern in het woord organisatiecultuur. Die zit, net als ieders persoonlijkheid, vol tegenstellingen, en is moeilijk te zien of te beschrijven vanuit de binnenkant.

Daar moesten we voor het project dus naartoe. Met de juiste vragen geraakten we het binnen de bank snel eens: bescheidenheid, continuïteit, flexibiliteit, transparantie, verbinding, duurzaamheid en kostenbewustzijn. Dat moest de smoel zijn van de bank van de toekomst, en dus ook van het nieuwe gebouw.

Iets meer geduld hadden we nodig om rond die kernwaarden ambities te formuleren. De droom kreeg kleur en geur, smaak en gevoel in een intentietekst. Daarmee gingen we op stap. Eerst binnen de bank, en nadien ook daarbuiten, en we schaafden aan de tekst tot we bij iedereen (ja, dat lukte echt) de goesting voelden om die waarden en ambities om te gaan zetten in een project, in beton.

De intentietekst werd de inleiding tot het lastenboek voor de internationale architectuurwedstrijd. De deelnemende architectenbureaus gebruikten ze als sleutel om de complexe problematiek van de plek en het nieuwe gebouw op te lossen, de adviesraad en daarna de bankjury als maatstaf om de ontwerpen te beoordelen.

Het architectenbureau Baumschlager-Eberle kwam uiteindelijk als winnaar uit de bus (zo stellen zij het project MdP voor). Niet toevallig, allicht, wanneer je hun aanpak bekijkt: architectuur is voor hen een manier om verhalen te vertellen, statements te maken, steeds gedreven door de cultuur van hun opdrachtgevers en de context.

Dat is dus de kracht van een droom. Voor organisaties, voor jou. Tenminste, wanneer je het aandurft om je droom uit de lucht te halen, te besnuffelen, en hem woorden te geven.

Want: In den beginne was het woord.