Ik zou kunnen beginnen met de pijn die gepaard gaat met de overgave aan het licht. Want wie op zoek gaat naar licht, werpt alle bescherming af.
Moya De Feyter, Een heel dun laagje
On-line debiteren coaches vaak wakke tegeltjeswijsheden als wees jezelf, volg je hart of luister naar je lichaam. Soms voegen ze er nog een belijdenisverhaal aan toe – het persoonlijke verhaal over hoe men tot dit diepe inzicht is gekomen. Hoe groter het leed, hoe luider het applaus op LinkedIn. Wat dapper toch, dat vertoon van kwetsbaarheid.
Veruit de meeste coaches zijn geen schrijvers. Hoe vat je ook het proces – uren van zoeken en tasten, proeven en weer loslaten van woorden en waarheden – op zo’n manier in een korte bijdrage dat die je nieuwe klanten oplevert? Dat is niet makkelijk, en de shortcut is verleidelijk: je presenteert een antwoord als waarheid op zich, geeft ze een aura van absoluutheid, zodat wie zoekende is gelooft dat jij wat te bieden hebt.
Het is verfrissend om in een geheel andere wereld het bewijs te vinden dat het anders kan. Moya De Feyter is geen coach. Zij schrijft, poëzie en proza. In Een heel dun laagje, haar meest recente boek, heeft ze het over twijfels en onzekerheden, over wat het betekent om op te groeien en volwassen te zijn in deze wereld. Haar hoogstpersoonlijke zoektocht naar licht en lichtheid. In honderden korte stukjes bewandelt ze alle mogelijke paden die de duisternis kunnen verdrijven.
Door het gangpad van de trein loopt een vrouw. Op haar T-shirt staat ‘Talk to me‘. Ik probeer haar blik te vangen zodat we een gesprek kunnen beginnen. Ik ga rechtop zitten, schraap mijn keel, bedenk een licht maar interessant gespreksantwoord; ik ben er klaar voor. Wanneer ze mij voorbijloopt, slaat ze haar ogen neer.
De vragen zijn die van elke coachee. Er is verlies en rouw, liefde en angst, betrokkenheid en machteloosheid, nood aan zingeving en eeuwige twijfel, er zijn meer vragen dan antwoorden, en hooguit is een beetje verlossing mogelijk, bijvoorbeeld wanneer je uit een moeras weer op het droge klautert.
Voor coaches is het boek een waarschuwing om niet te verstarren in de ideologie van het eigen vak: welk model, welke truuk uit je rugzak je ook toepast om de vragen van een coachee bespreek- en behapbaar te maken, de werkelijkheid is altijd diffuus en lastig en spreekt zichzelf tegen. Het boek neemt je mee op de weg van de twijfel, ver verwijderd van de absolute waarheden. Daar zijn – naast de coaches uit de inleiding – al veel te veel leveranciers van: wetenschappers uit allerlei disciplines, guru’s, politici, hulpverleners, Grote Liefdes, filosofen en goden, allemaal prijzen ze net zo hard en verleidelijk hun Ware Weg aan.
En voor alle zoekenden is dit boek een genot en een opluchting. Je bent niet alleen. Er is troost in kunst, in deze literatuur die voor jou verwoordt wat je zelf niet kan. Het is een boek om met potlood te lijf te gaan, aanstrepend en uitroeptekenend en kantlijnen vol commentaar. Een intieme dialoog tussen lezer en schrijver, als je dat wil en toelaat. Het is, met andere woorden, literatuur zoals hij kan zijn.
Een heel dun laagje is geen zelfhulp boek. Het wijst je niet de weg. Wel is het een boek dat de vragen die mensen zich stellen over waar naartoe, waarom en hoe toch, op zo’n herkenbare en literair sterke manier verhaalt dat je het telkens opnieuw vastpakt. Op zoek naar dat ene stukje, waarna je met plezier verdwaalt in alle andere.
En wat dacht ik dan precies met het licht te gaan doen als ik het gevonden had?
Dirk Van Boxem 